آسیب پذیری کشاورزی ایران در موقعیت جغرافیایی خشک و نیمه خشک و خسارت های وارده به کشاورزی روستایی
نویسنده
چکیده مقاله:
تحقیقات نشان می‌دهد که حدود یک سوم سطح خشکی‌های جهان را مناطق خشک تشکیل می‌دهد و ایران اسلامی نیز در منطقه‌ی خشک و نیمه خشک جهان قرار گرفته است که غیر از حاکم بودن خشکی، بخش قابل توجهی از آن یعنی در حدود بیست و پنج میلیون هکتار از اراضی کشور، برابر 15 درصد اراضی را زمین‌های شور به خود اختصاص داده است. لیکن از این فراتر، آن چه بر این معضل و بلکه مصیبت غم بار می‌افزاید این است که اکثر رودخانه‌های موجود دایمی و فصلی و یا موقتی ایران نیز شور می‌باشد و نیز تعداد زیادی از دریاچه‌های مهم داخلی سرزمین هم دارای آب شور هستند. از طرفی، جهت نیاز روز به روز، از آبهای زیرزمینی برداشت بیشتری می‌شود. از جمله این که در سال آبی 85-1384 میزان تخلیه‌ی منابع آبهای زیرزمینی79837 میلیون متر مکعب بوده که نسبت به سال آبی 84-1383 به میزان 5/2 درصد افزایش داشته است. عدم بهره‌گیری صحیح و بی‌رویه از آب های زیر زمینی، خود سبب شور شدن آبهای شیرین می‌گردد. استانها و شهرهای نیمه جنوبی کشور و حاشیه کویر، آب شور فراوانی دارند و کم آبی و شوری آب و در کنار آن شوری خاک، حتی به روستاهای کشاورزی هم رسیده و زمین‌ها را از حیض انتفاع خارج ساخته است. اکثر قنات‌های کشور به ویژه قنات‌های بخش جنوبی و حاشیه‌ی کویرخشک گردیده و از حدود 40000 رشته قنات موجود در کشور، در سال 1385 تعداد آنها به36307 رشته رسیده است. زمین‌های زیادی بایر و متروکه گردیده‌اند. برداشت بی‌رویه و بدون برنامه‌ریزی مدون آب قنات‌ها، چشمه‌ها و آبهای زیرزمینی شیرین، از طریق چاه‌های عمیق و نیمهعمیق (جمعاًّ 588743 چاه) سبب شده به شدت آبهای شیرین محدود و به مرور بر میزان آب شور اضافه شود و به دنبال خود بحران کم آبی و بحران خشکی زایی افزایش یابد. این چالش خود زنگ خطری از یک بحران عظیم کم آبی است و برنامه‌ریزان و مسؤولین باید از این بحران به عنوان یک تکلیف شرعی و الهی و وظیفه‌ای خطیر، به چاره‌جویی دلسوزانه و مسؤولانه بیاندیشند و تا دیر نشده جهت حفظ کشاورزی و کشاورزی روستایی، مدیریت مطلوبی در صیانت و جلوگیری از هدر رفت آب‌ها و آلودگی آنها اعمال نمایند که در این مقاله مختصراً به آن پرداخته می‌شود.
منابع مشابه
مدل‌سازی روند انباشتگی روی و عدم قطعیت آن در خاک‌های کشاورزی برخی مناطق خشک و نیمه خشک ایران
The task of modern agriculture is to safeguard the production of high quality food, in a sustainable natural environment under the precondition of pollution not exceeding accepted norms. The sustainability of current land use in agro-ecosystems can be assessed with respect to heavy metal accumulation in soils by balancing the input/ output fluxes. The objectives of this study were to model accu...
متن کاملمدل سازی روند انباشتگی روی و عدم قطعیت آن در خاک های کشاورزی برخی مناطق خشک و نیمه خشک ایران
هدف اصلی در کشاورزی پایدار، افزایش کمی و کیفی تولید محصولات غذایی به شرط عدم افزایش میزان آلودگی در اکوسیستم زراعی از حدود مجاز می باشد. مقدار ورود و خروج عناصر به زمین های کشاورزی یکی از شاخص های پایداری به شمار می رود. این پژوهش به منظور مدل سازی روند انباشت روی در خاک های کشاورزی سه استان منطقه خشک و نیمه خشک ایران (فارس، اصفهان و قم) به کمک مقایسه توازن جرمی ورودی ها و خروجی ها و بررسی عدم ...
متن کاملاثرات خشکسالی بر فرآیند توسعه ی روستایی در مناطق خشک و نیمه خشک با تأکید بر کشاورزی ( مطالعه ی موردی داراب )
خشک سالی های اخیر در کشور به ویژه در نیمه جنوبی و از جمله شهرستان داراب خسارت های زیادی را در پی داشته که در پایان به تخلیه ی بسیاری از روستاها انجامیده است و آثار اجتماعی ، اقتصادی که بر جای می گذارد به دلیل زیان های وارده به اقتصاد روستایی، تقریباً جبران ناپذیر خواهد بود. اگر چه خشک سالی بر همه ی فعالیت ها اثر می گذارد، ولی آثار زیان بار آن بر روستاها به دلیل وابستگی اقتصاد روستایی به منابع آب...
متن کاملبررسی کیفیت آب زیرزمینی جهت مصارف شرب و کشاورزی-پیش نیازی برای برنامه ریزی آمایش سرزمین در مناطق خشک و نیمه خشک ایران
منابع آب زیرزمینی اهمیت بهسزایی در زندگی ساکنین مناطق گرم و خشک دارند. با افزایش بیرویۀ جمعیت و نیاز فراوان به غذا، کمبود منابع آب سطحی، حفر تعداد زیادی چاه عمیق و نیمهعمیق در استانها و برداشت بیرویۀ آب از سفرههای آب زیرزمینی کیفیت آب در منطقه را کاملاً تحت تأثیر قرار داده است. هدف مطالعه حاضر، تعیین وضعیت کیفیت آب زیرزمینی در نه استان خشک و نیمهخشک کشور، بهگونهای است که بتوان چشمانداز...
متن کاملمطالعه درمنه زارهای مناطق خشک و نیمه خشک به منظور معرفی شاخص های تخریب پوشش گیاهی در نواحی مرکزی ایران
متن کامل
ارزیابی آسیب پذیری خشکسالی کشاورزی در اقلیم‌های خشک و نیمهخشک به کمک GIS و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)؛ مطالعه موردی شهرستان تفت یزد
خشکسالی به عنوان یکی از مخاطرات بزرگ طبیعی با تاثیر قابل توجهی بر محیط زیست، جامعه، کشاورزی و اقتصاد، در نظر گرفته شده است. اثرات خشکسالی بسیار حیاتی و به خصوص پر هزینه‌تر از هر نوع دیگری از بلایای طبیعی جهانی می‌باشد و افراد بیشتری را تحت تاثیر قرار می‌دهد. امروزه در جهان، تصمیم‌گیران، روش‌های متعددی را برای سازگاری و کاهش خسارات بلایای طبیعی از جمله خشکسالی دنبال می‌کنند و پیشنهاد می‌دهند که...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 21 شماره 83
صفحات 108- 112
تاریخ انتشار 2012-10-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023